Jarmuż jest rośliną dwuletnią z rodziny kapustowatych, odporną na mrozy, o niewielkich wymaganiach glebowych. Zbiory jarmużu przypadają na okres jesieni oraz zimy. Liście pozyskane już po pierwszych dniach przymrozków są wyjątkowo delikatne w smaku. Warzywo można rozmnażać na dwa sposoby – przez wysiew nasion bezpośrednio do gruntu lub wykorzystanie rozsady. Warto pamiętać, że jarmuż lubi dobrze napowietrzoną glebę, dlatego co jakiś czas powinieneś spulchniać podłoże. Liście jarmużu są bogate w witaminy, minerały, zawierają także dużą dawkę błonnika. Z tego powodu można włączyć je do diety lekkostrawnej, a także codziennego menu dzieci, osób starszych i wszystkich, którzy chcą zrzucić zbędne kilogramy.
Jarmuż – uprawa, pielęgnacja, wymagania
Jak wygląda pielęgnacja jarmużu? Uprawa jest łatwa, bo roślina ma najmniejsze wymagania ze wszystkich pokrewnych gatunków. Brassica oleracea preferuje gleby próchnicze i żyzne, jednak równie dobrze rozrasta się na podłożu piaszczysto-gliniastym. Tereny piaszczyste wymagają odżywienia. Jako nawóz idealnie sprawdzą się obornik i kompost. Jarmuż potrzebuje gleby o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym, podobnie jak większość warzyw.
Jarmuż – uprawa a przygotowanie podłoża i mrozy
Optymalne warunki do wzrostu rośliny zapewnisz, przygotowując grządkę w miejscu, gdzie podłoże ma pH mieszczące się w przedziale 6,0-7,5. Sadząc jarmuż, unikaj terenów podmokłych. Warto także przekopać glebę na około 30 cm w głąb, ponieważ warzywo ma mocno rozbudowany system korzeniowy. Nawożenie jest konieczne tylko we wspomnianej wyżej sytuacji.
Jarmuż jest odporny na niskie temperatury. Liście pozyskane po pierwszych spadkach temperatury mają niezwykłe walory smakowe – są wyjątkowo delikatne i pozbawione charakterystycznej goryczy. Zbiory rozpoczynają się późną jesienią i trwają całą zimę. Przystępując do zrywania listków, pamiętaj, że jako pierwsze obrywa się te najstarsze, znajdujące się najniżej w rozecie. Choć jarmużowi niestraszny przymrozek, gdy tylko temperatura spadnie poniżej 0℃, należy przykryć go cienką warstwą słomy lub włókniny.
Jarmuż – choroby
Uprawa jarmużu nie jest czasochłonna ani skomplikowana. Dbaj o regularne odchwaszczanie grządek. Ważna jest też ochrona rośliny przed chorobami i szkodnikami. Szczególnie groźna jest dla niej np. kiła, która objawia się powstającymi na korzeniach zgrubieniami. Pamiętaj, że wysiew kapustnych na tym samym stanowisku można powtarzać nie częściej niż co 4 lata.
Jak wysiewać i uprawiać jarmuż?
Jednym ze sposobów uprawiania rośliny jest przygotowanie rozsady. Nasiona jarmużu należy wsiewać do skrzynek od wczesnej wiosny aż do maja. Roślina zaczyna kiełkować już w temperaturze kilku stopni, dlatego uprawa jarmużu jest prosta. Kolejnym etapem jest pikowanie młodych listków – umieszczone w pojedynczych doniczkach czekają około 6-8 tygodni na przesadzenie do gleby. Po tym okresie można wysadzać sadzonki jarmużu do gruntu, zachowując rozstaw 50 x 50 cm. Najlepiej całą procedurę zakończyć nie później niż w połowie lipca.
Jarmuż można uprawiać, wsiewając nasiona bezpośrednio do gruntu w okresie od czerwca do lipca, co umożliwi pozyskiwanie listków z młodych roślin. Warto też zwrócić uwagę na towarzystwo innych gatunków – jarmuż najlepiej posadzić w pobliżu pomidorów, które odstraszają szkodniki. Takie połączenie sprawi, że kędzierzawe liście pozostaną nietknięte. Wybierając miejsce dla jarmużu, pamiętaj, że najlepiej siać go na stanowiskach, na których wcześniej rosły warzywa strączkowe, jak groch lub fasola.
Pęd kwiatostanowy pojawia się w drugim roku. Wtedy też możliwe jest pozyskanie nasion.
Uprawa jarmużu dla zdrowia
Dlaczego warto siać jarmuż? Uprawa nie przysparza problemów i nawet osoby bez większego doświadczenia mogą liczyć na pokaźne plony. Przede wszystkim jednak jarmuż to warzywo bogate w składniki odżywcze, które kryją się w karbowanych listkach. Zawiera on:
- witaminy C, K, E, PP oraz z grupy B;
- kwas foliowy;
- magnez;
- fosfor;
- potas;
- żelazo,
- fluor;
- beta-karoten.
Inne składniki pokarmowe, w które obfituje ta łatwa w uprawie roślina, to białka, cukry, a także błonnik. Ze względu na bogactwo witamin, pierwiastków i soli mineralnych jarmuż coraz częściej trafia na stoły.
Wpływ jarmużu na zdrowie
Jarmuż to roślina o małej kaloryczności, dlatego mogą po niego sięgnąć osoby na dietach odchudzających. Warto, by znalazł się w menu chorych na cukrzycę i wszystkich, którzy chcą uzupełnić braki witamin i minerałów. Ta charakterystyczna roślina kapustna ma szerokie działanie prozdrowotne:
- obniża poziom cholesterolu;
- reguluje ciśnienie tętnicze;
- pozytywnie wpływa na układ nerwowy;
- zmniejsza ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych;
- chroni przed chorobami układu sercowo-naczyniowego.
Jarmuż zawiera również przeciwutleniacze chroniące przed procesami rozrostowymi.
Istnieją przeciwwskazania do spożywania jarmużu. Może on zmniejszać stężenie jodu w organizmie, tym samym prowadząc do zaburzeń funkcjonowania tarczycy. Osoby cierpiące na kamicę powinny również ograniczyć go w swojej diecie, ponieważ zawarte w nim szczawiany przyczyniają się do powstawania złogów.
Więcej o wpływie zdrowej diety na zdrowie człowieka dowiesz się w serwisie Ratownik Medyczny
Liście jarmużu – jak je jeść?
Jarmuż najlepiej jeść na surowo, nie poddając go obróbce cieplnej. W takiej formie zachowa swoje wszystkie cenne składniki. Ponieważ charakterystyczny, przypominający nieco pozostałe warzywa kapustne smak nie każdemu przypadnie do gustu, warto łączyć jarmuż m.in. z owocami. Doskonałym pomysłem są wszelkiego rodzaju smoothie, często traktowane jako pożywne śniadanie. Świeże, młode i delikatniejsze listki można dodawać także do sałatek.
Superfood, jakim jest jarmuż, można także serwować po uprzednim blanszowaniu lub podpieczeniu w piekarniku. Trzeba jednak pamiętać, że obróbka cieplna nie powinna być dłuższa niż kilka minut. Popularną przekąską są chipsy przygotowane z warzywa – dla wielu osób w takiej postaci jarmuż jest znacznie smaczniejszy. Warto łączyć go z ryżem, kaszą, makaronem, ziemniakami i mięsem. Popularną potrawą kuchni irlandzkiej jest purée przygotowane z ziemniaków i posiekanego jarmużu.
Świeżo zerwane listki jarmużu można przechowywać w lodówce w zamkniętym pojemniku przez kilka dni. Warzywo nadaje się do mrożenia, dzięki czemu jest dostępne przez cały rok.
Jarmuż – uprawa, która pięknie się prezentuje
Jarmuż to jedna z odmian kapusty warzywnej. Może mieć twarde liście zabarwione na zielono, fioletowo lub brązowo. Charakterystyczny jest ich kształt – są długie i postrzępione, co sprawia, że mają też charakter ozdobny. Niektóre odmiany jarmużu osiągają nawet 50-100 cm wysokości. Sama łodyga dorasta nawet do 1 m. Jarmuż w ogrodzie to nie tylko warzywo pełne witamin, ale także piękna, naturalna dekoracja.
Powiązane artykuły:
- Jarmuż – wartościowy składnik w diecie
- Uprawa papryki w szklarni – jak przygotować podłoże i jak zająć się tym wyjątkowym warzywem?
- Uprawa roszponki (Valerianella locusta) w ogrodzie i doniczce – siew, gleba, podlewanie, wartości odżywcze
- Uprawa kapusty pekińskiej – jak uprawiać to warzywo i kiedy rozpocząć siew, polecane odmiany do uprawy
- Jak siać i uprawiać rzodkiewkę? Podpowiadamy, na czym polega uprawa i pielęgnacja tego popularnego warzywa